De wat? De Fossavatngangan, dit is de oudste langlaufmarathon op IJsland. Eentje die zeker niet zal misstaan op je langlaufpalmares. Marco sprak Erwin van der Werve. Deze langlaufer leeft op IJsland en hij vertelt je waarom dit zo’n bijzondere marathon is.
De naam Fossavatngangan
Letterlijk vertaald betekent het: de tocht naar het waterval-meer.
''Je komt hier halverwege langs. Ik heb dit meer echter nog nooit gezien, waarschijnlijk ondergesneeuwd'' -aldus Erwin.
Nou ja, een dik pak sneeuw lijkt ons niet verkeerd voor het langlaufen
De oudste langlaufmarathon van IJsland
Sinds 1935 wordt deze marathon gehouden. De eerste editie nog met zeven deelnemers, maar de race is uitgegroeid tot de grootste langlaufwedstrijd in IJsland en maakt het deel uit van de Worldloppet. Verwacht geen massa deelnemers zoals bij de Vasaloppet. Vorig jaar stonden er 600 langlaufers aan de start.
De zeven deelnemers aan de 1e editie van de Fossvatnsgangan.
De lokale held is Kristjan Rafn Gudmundsson. Hij won maar liefst 12 keer in de jaren ‘60 en ‘70. Een misschien wel grotere held is Sigurdur Jonsson. Sinds 1938 heeft hij aan bijna alle edities mee gedaan. Bekende langlaufnamen die aan de start stonden zijn Mikelsplas, Alsgaard, Pedersen, Nyström, Nilson en drievoudig Vasaloppetwinnaar Oskar Svärd.
Mooie sporen in een adembenemende omgeving
Bijzonder van de marathon is dat deze plaatsvindt op een plateau op een hoogte van 150 tot 600 meter en dat er geen bomen zijn nabij de loipe. Je waant je op de top van de wereld en hebt bij goed weer een fantastisch uitzicht over de fjord en de bergen.
Speciaal voor de Fossavatnsgangan wordt er een loipe van 50 km getrokken. Geen zorgen over de sporen, want er gaan zeer ervaren loipemakers aan het werk. Zij zorgen voor de best mogelijke preparatie. Omdat er zo’n 600 mensen mee doen blijven de sporen meestal tot het einde goed.
Een klein vissersdorpje komt tot leven
De Fossavatnsgangan wordt georganiseerd vanuit een klein vissers dorpje, Ísafjorður, met ongeveer 2600 inwoners. Dat is net zo groot als het Vasa Sport langlaufcentrum in Cothen ;-).
Tijdens de marathon komt het hele dorp tot leven. Er is bijvoorbeeld na afloop van de wedstrijd een taartbuffet waarvoor iedereen mee bakt, alle hotels zitten vol, mensen komen van heel IJsland en slapen bij familie op matrassen in de kamer. Heel het dorp staat in het teken van langlaufen. Er komen deelnemers van over heel de wereld en omdat het zo'n klein dorp is, kom je ook iedereen tegen. Verder is het geweldig om na een dag trainen lekker te ontspannen in een geothermisch buitenzwembad met water van 40 graden terwijl de sneeuwvlokjes op je hoofd neerdwarrelen, aldus Erwin.
Langlaufen op IJsland is soms pittig
Ísafjorður is een beetje het centrum van langlaufen op IJsland. Op de kleuterscholen hebben ze voor de kinderen langlaufski's en veel mensen uit Ísafjorður doen aan langlaufwedstrijden mee.
Het is donker van december tot februari en vaak waait het behoorlijk. Er zijn weinig plekken waar beschutting is van bomen. Daar staat wel tegenover dat je vaak in mei-juni nog kan langlaufen op een hoogte van 400 meter.
De laatste jaren is de populariteit van langlaufen enorm toegenomen. Dit komt mede door Landvættir: een soort triathlon, maar dan anders. Binnen een jaar moet je in elk van de vier landsdelen van IJsland (Noord, Zuid, Oost en West) deelnemen aan een wedstrijd. In het zuiden is dit een mountainbikewedstrijd van 60km, in het noorden een trailrun van 33 km langs een kloof, in het oosten 2500m zwemmen in een meer en in het westen de Fossavatnsgangan met 50km langlaufen. Hierdoor zijn veel mensen gaan langlaufen. Ook de opkomst van de skinski's heeft geholpen. De omstandigheden op IJsland kunnen snel veranderen. Met de komst van de skinski’s is daar gemakkelijker mee om te gaan.
Een uitdagend parcours
De Fossavatnsgangan wordt gekenmerkt door vrij veel hoogteverschillen, steeds omhoog en weer omlaag (totaal ruim 1250 hoogtemeters). Je moet ook een rugzak meenemen van minimaal 1,5 kilo met een jasje, broek, handschoenen en een muts.
De race begint vrij vlak, maar al na 1 kilometer is er een beklimming van 4 kilometer lang. Hier is het oppassen om niet meteen teveel energie te gebruiken, want er komt nog 45 kilometer.
Halverwege is er een grote steen. Steinn heet die in het IJslands. De start is om 9 uur, als je binnen 3 uur, dus voor 12 uur bij 'Steinn’ bent, dan zegt men dat je er zeker van kan zijn dat je de finish haalt. Dan heb je nog 2 uur voor de laatste 15 kilometer. Je moet dan wel nog Miðfellsháls overwinnen, ook bekend onder de naam Dauðabrekkan (beklimming des doods).
De laatste afdaling is vrij lang (5 km tot aan de finish) en daar kun je een behoorlijke snelheid krijgen, boven de 40 km per uur en er zitten ook een paar (flauwe) bochten in.
50 km parcours
Start op: 290m
Hoogste punt: 614m
Totaal klimmen: 1250hm
Langste klim: 115hm
Naast de 50 km race is er ook een korte variant van 25 km. Daarvan is het eerste deel pittig met 12 km stijgende lijn. De laatste 7 kilometer zijn een stuk eenvoudiger omdat het overwegend in een de dalende lijn gaat.
25 km parcours
Hoogste punt: 607m
Totaal klimmen: 520hm
Langste klim: 115hm
De Skatingmarathon gaat over ditzelfde parcours van 25 km. Deze race is op donderdag, zodat je beide marathons in één week kunt combineren.
Meedoen met de Fossavatngangan?
Wij gaan er in 2024 nog één keer naar toe, nadat we zoveel enthousiaste reacties kregen op de reis in 2022. Jij kunt mee! Samen met Erwin hebben we een week samengesteld met langlaufen en deelname aan de marathon. Daarnaast ga je de mooiste plekjes van IJsland bekijken. Zou zonde zijn om dat niet te combineren toch?
De reis is van maandag 15 t/m dinsdag 23 april 2024 en het thema is: Langlaufen en reizen in winterwonderland.
Erwin begeleidt de reis en zorgt voor:
- dat je technisch weer beter gaat langlaufen
- dat je het parcours al een keer verkend hebt
- dat je ski’s perfect zijn geprepareerd
- dat je startnummer klaar ligt
- dat je comfortabel naar de loipes wordt gebracht
- dat je lekker slaapt, eet en uitrust
- dat je de mooiste plekjes van IJsland ontdekt.
Goed om te weten is dat Erwin chauffeur, reisgids en langlaufer is én op IJsland woont. Hij spreekt de taal, kent alle mooie plekjes en geheimen van IJsland. Dat maakt het allemaal een stuk makkelijker.
Ik wil meer info over langlaufreis IJsland
Er kunnen maximaal 8 mensen mee en er zijn 6 deelnemers nodig om de reis door te laten gaan.
Meer zien? Bekijk het verslag en de video van de reis die we in 2022 maakte.
